Alles over de verkorte tongriem

We zien regelmatig kinderen met een te korte tongriem. Dat kan problemen geven tijdens de (borst)voeding. We vinden het belangrijk om je goed te informeren en te adviseren als er sprake is van een korte tongriem bij je kind.

Home > FAQ > Kraamperiode > Alles over de verkorte tongriem

Wat is een verkorte tongriem?

Ieder kindje heeft een tongriem en die is in de baarmoeder belangrijk om de richting aan te geven waarin de tong moet groeien. Vaak verdwijnt de tongriem in de zwangerschap. Soms blijft een deel van de tongriem zichtbaar en/of voelbaar. Er wordt gesproken van een korte tongriem als de tongriem erg strak of kort is. Soms loopt de tongriem door tot dichtbij de tongpunt. De tongriem beperkt dan de normale tongbeweging.

Een korte tongriem komt vrij regelmatig voor, bij 0,2-22% van de baby’s. Er kan een erfelijke component aan zitten; dan komt het bijvoorbeeld vaker voor in de familie. Een korte tongriem wordt iets vaker gezien bij jongens dan bij meisjes. Niet alle korte tongriemen zien er hetzelfde uit. Dit maakt het soms ook lastig vast te stellen. Soms is er vanaf de buitenkant niets te zien, maar kunnen wij het bij een lichamelijk onderzoek wel te voelen. De ene tongriem is echt duidelijk te kort, terwijl de ander slechts een heel klein stukje te kort is. De ene baby kan veel moeite hebben met drinken, de andere baby heeft geen voedingsproblemen.

Welke symptomen zien we bij het kind?

  • Geen goede aanlegtechniek, frequent loslaten of weigeren     
  • ”Glijdt” van de tepel of speen af
  • Erg lange voedingen en veelvuldig voeden door ineffectief drinken
  • Ontevreden na voedingen
  • Valt aan de borst in slaap
  • Slaapt te weinig
  • Gewichtsafname of matige groei
  • Kauwen op tepels
  • (Klik)geluiden tijdens het voeden
  • Hoog gehemelte en/of teruggetrokken kin

Welke symptomen zien we bij de moeder?

  • Tepel is na het voeden niet rond en lijkt qua vorm op een lippenstift
  • Tepel heeft kloven of blaren
  • Bloedende tepels
  • Pijn tijdens het voeden
  • Over- of onderproductie
  • Geïnfecteerde tepels
  • Verstopte melkklieren
  • Borstontstekingen en spruw
  • Vermoeidheid en frustratie

Wat zijn de mogelijke gevolgen op langere termijn wanneer de te korte tongriem niet verholpen wordt?

Lange termijngevolgen bij kinderen:

  • Spraakproblemen (uitspraak en spraakachterstand)
  • Last van maagkrampen
  • Reflux
  • Kwijlen
  • Slaapproblemen
  • Kaakgroei en ontwikkelingsproblemen (niet goed kunnen kauwen, eten)
  • Tandproblemen

Lange termijngevolgen bij volwassenen:

  • Problemen met articuleren, waarvoor vaker logopedie nodig is
  • Klikkende kaken
  • Moeite met eten en drinken
  • Pijn in de kaken
  • Migraine
  • Orale gezondheid ; ontstoken tandvlees, gaatjes, noodzaak om tanden te trekken
  • Slechte mondhygiëne
  • Moeite met zoenen / bespelen blaasinstrumenten / ijsjes likken

Het is helaas niet te voorspellen is in welke mate een kind, wanneer er sprake is van een verkorte tongriem, last krijgt van de bovengenoemde problemen.

Dit kun je van ons verwachten

Wat is de behandeling bij een verkorte tongriem?

Als we denken dat er een te korte tongriem is, dan is het allereerst belangrijk om te onderzoeken of dit de oorzaak is van de bestaande problemen. We beoordelen daarom altijd eerst wat het voedingsprobleem is en wat de mogelijke oorzaken zijn. Wanneer tijdens de controles in het kraambed de diagnose wordt gesteld, zijn wij van mening dat het klieven van de tongriem zeker het overwegen waard is.

Het klieven op zich is een vrij eenvoudige ingreep van hoogstens een minuut. Je baby wordt tijdens deze procedure ingebakerd om te voorkomen dat het ongecontroleerde bewegingen gaat maken. De te korte tongriem wordt geknipt met behulp van een steriele schaar. De verloskundige brengt een spatel in het mondje om te zorgen dat de tong beschermd wordt. Dan knipt de verloskundige in één of twee keer de tongriem door. Hier kan wat bloed bij vrijkomen. Na het klieven mag je baby gelijk drinken. Verdoving is niet nodig aangezien het om een flinterdun ”vliesje” gaat, en de pijn te vergelijken is met de pijn die gepaard gaat met het krijgen van bijvoorbeeld een vaccinatie.

Klieven is bij baby’s tot circa 3 maanden een simpele ingreep. Indien de ingreep op latere leeftijd (na 1 jaar) nodig is zal dit ingrijpender zijn omdat dan vaak algehele narcose nodig is. Bij 89% van de kinderen wordt duidelijk verbetering gezien. Bij 9% niet en 2% is het resultaat twijfelachtig. Zeer zeldzame complicaties van het klieven zijn: ruimer bloedverlies of het ontstaan van een infectie van de wond.

Een filmpje waarin duidelijk te zien is hoe het klieven van een tongriem gebeurt.

Wat wij voor jullie kunnen betekenen

Jacolien Rijsdijk

”We vinden het belangrijk om jullie als ouders goede nazorginstructies te geven. De tong krijgt na het klieven meer mogelijkheid om te bewegen, maar dit gebeurt nog niet altijd vanzelf en daardoor blijft de tong vaak in rust in zijn oude positie liggen. De wondgenezing is zeer snel in de mond en het kan zijn dat de tongriem weer vast gaan zitten. Dit kan voorkomen worden door de juiste nazorg toe te passen. Op de website van de tongriem kliniek is de nazorg goed weergegeven. Deze oefeningen dienen minimaal elke 6 uur te worden verricht. Dus ten minste 4x per 24 uur en verdeelt over de dag en nacht.”

Aandachtspunten na het klieven van de tongriem

  • Na het klieven is goed om jullie baby de eerste 3 uur in de gaten te houden. Mocht er ruimer bloedverlies ontstaan dan zie je dit op tijd. Bel in dat geval gelijk met ons spoednummer.
  • De genezing kan enkele dagen tot enkele weken duren. Het wondje ziet er diamant- /ruitvormig uit. De wond lijkt eerst op een gaatje en verandert na enkele dagen in een plek met een wit, gele kleur. Hierdoor kan het er ontstoken uitzien, doordat de kleur van de wond het idee van pusvorming kan geven. Dit is echter de normale genezing van de slijmvliezen.
  • Wanneer jullie baby koorts krijgt moet je direct contact opnemen met ons spoednummer.
  • Jullie kind kan huilerig zijn na het klieven. Meestal duurt dat niet langer dan 24 uur.
  • Zorg voor veel huid-op-huid contact.
  • Omdat jullie kind een drupje bloed in kan slikken kan de ontlasting de volgende dagen zwarter zijn. Ook kan jullie kind mondjes teruggeven waar wat bloed in zit.
  • Als je op het wondje wrijft, kan het weer even bloeden. Dit is normaal.
  • Als je zorgen hebt neem dan contact op via het spoednummer.

Juridische aspect

Als verloskundige zijn wij wettelijk niet bevoegd om een frenulotomie (klieven van de tongriem) te verrichten. Verschillende verloskundigen van Een Goed Begin hebben zich geschoold in het klieven van de tongriem. Wij komen dit ‘probleem’ in de praktijk regelmatig tegen en klieven dus ook met regelmaat. Daardoor zijn we bekwaam, wat betekent dat wij deze ingreep wél kunnen uitvoeren. In onze ogen is het klieven een kleine ingreep met weinig risico’s en veel voordelen. Wij vinden het belangrijk dat het klieven van de tongriem van jullie kind thuis kan gebeuren en indien nodig op korte termijn. Wij kunnen de tongriem klieven totdat de baby zes weken oud is, daarna verwijzen we je door naar een KNO-arts of tongriemkliniek. Wanneer het voor jullie niet goed voelt dat wij als verloskundigen dit doen, omdat het officieel niet binnen ons takenpakket valt, kunnen wij of de huisarts een verwijzing voor jullie regelen naar een KNO-arts of tongriemkliniek.

Kosten

De kosten voor het klieven van de tongriem bij ons zijn € 82,50. Deze kosten worden echter maar zelden door de verzekeraar vergoed en zijn daardoor voor jullie eigen rekening.

Wil je meer lezen over vergelijkbare onderwerpen?

We hebben meer informatiepagina’s, misschien vind je deze interessant:

Deze websites zijn ook interessant om te bekijken: