Verkorte tongriem

Waarvoor dient de tongriem?

De tongriem is bij de ontwikkeling van de foetus in de baarmoeder belangrijk om de richting aan te geven waarin de tong moet groeien. In principe verdwijnt de tongriem in de zwangerschap. Echter niet bij ieder kind. Ongeveer bij 1 op de 10 kinderen  blijft (een deel) van de tongriem zichtbaar. Het gaat dan om een dun vlies, waar in de eerste levensweken nog geen bloedvaten doorheen lopen. Er wordt gesproken van een korte tongriem als de tongriem erg strak of kort is of wanneer deze tot dicht bij de tongpunt doorloopt en daardoor de normale tongbewegingen beperkt. Het kan een erfelijke component hebben. Het wordt iets vaker gezien bij jongens dan bij meisjes.

Hoe ziet een verkorte tongriem eruit?

Niet alle te korte tongriemen zien er hetzelfde uit. Dit maakt het soms ook lastig vast te stellen. Soms is er vanaf de buitenkant niets te zien, maar wel te voelen. De ene tongriem is echt duidelijk te kort, terwijl de ander slechts een heel klein stukje te kort is. Het ene kind kan prima in staat zijn de borst effectief te legen, terwijl het bij het andere kind noodzakelijk is dat het geknipt wordt. Het meest kenmerkend is wel de hartvormige/vierkante tongpunt wanneer het kind bijvoorbeeld huilt.

Hoe vaak komt een verkorte tongriem voor?

Een verkorte tongriem komt regelmatig voor, bij ongeveer 0,2-22% van alle kinderen.

Welke symptomen zien we bij moeder en kind als er sprake is van een verkorte tongriem?

Wat zijn de mogelijke gevolgen op langere termijn wanneer het te korte tongriem niet verholpen wordt?

Het is helaas niet te voorspellen is in welke mate een kind, wanneer er sprake is van een verkorte tongriem, last krijgt van de bovengenoemde problemen.

Wat is de behandeling bij een verkorte tongriem?

Als er verdenking is op een te korte tongriem is het allereerst belangrijk om te onderzoeken of dit de oorzaak is van de bestaande problemen. We beoordelen daarom altijd eerst of werkelijk sprake is van een te korte tongriem, of dat mogelijke voedingsproblemen een andere oorzaak zouden kunnen hebben. Wanneer tijdens de controles in het kraambed de diagnose wordt gesteld, zijn wij van mening dat het klieven van de tongriem zeker het overwegen waard is.

Het klieven op zich is een vrij eenvoudige ingreep van hoogstens een minuut. Het kind wordt tijdens deze procedure ingebakerd om te voorkomen dat het ongecontroleerde bewegingen gaat maken. De te korte tongriem wordt geknipt met behulp van een steriele schaar. De verloskundige brengt een spatel in de mond om te zorgen dat de tong beschermd wordt. Dan knipt de verloskundige in één of twee keer de tongriem door. Hier kan wat bloed bij vrijkomen. Na het klieven mag de baby gelijk drinken. Verdoving is niet nodig aangezien het om een flinterdun ”vliesje” gaat, en de pijn te vergelijken is met de pijn die gepaard gaat met het krijgen van bijvoorbeeld een vaccinatie.

Klieven is bij baby’s tot circa 3 maanden een simpele ingreep. Indien de ingreep op latere leeftijd (na 1 jaar) nodig is zal dit ingrijpender zijn omdat dan vaak algehele narcose nodig is. Bij 89% van de kinderen wordt duidelijk verbetering gezien. Bij 9% niet en 2% is het resultaat twijfelachtig. Zeer zeldzame complicaties van het klieven zijn ruimer bloedverlies bij jullie baby en het ontstaan van een infectie van de wond.

Een filmpje waarin duidelijk te zien is hoe het klieven van een tongriem gebeurt.

Aandachtspunten na het klieven van de tongriem

• Na het klieven is het raadzaam jullie kind de eerste 3 uur in de gaten te houden. Mocht er ruimer bloedverlies ontstaan dan wordt dit op tijd gezien. Bel in dat geval gelijk met ons spoednummer.
• De genezing kan enkele dagen tot enkele weken duren. Het wondje ziet er diamant- /ruitvormig uit. De wond lijkt eerst op een gaatje en verandert na enkele dagen in een plek met een wit, gele kleur. Hierdoor kan het er ontstoken uitzien, doordat de kleur van de wond het idee van pusvorming kan geven. Dit is echter de normale genezing van de slijmvliezen.
• Wanneer jullie baby koorts krijgt moet je direct contact opnemen met ons spoednummer.
• Jullie kind kan huilerig zijn na het klieven. Meestal duurt dat niet langer dan 24 uur.
• Zorg voor veel huid-op-huid contact.
• Omdat jullie kind een drupje bloed in kan slikken kan de ontlasting de volgende dagen zwarter zijn. Ook kan jullie kind mondjes teruggeven waar wat bloed in zit.
• Als je op het wondje wrijft, kan het weer even bloeden. Dit is normaal.
• Als je zorgen hebt neem dan contact op via het spoednummer.

Nazorg

De tong krijgt na het klieven meer mogelijkheid om te bewegen, maar dit gebeurt nog niet altijd vanzelf en daardoor blijft de tong vaak in rust in zijn oude positie liggen. De wondgenezing is zeer snel in de mond en het kan zijn dat de tongriem weer vast gaan zitten. Dit kan voorkomen worden door de juiste nazorg toe te passen. Op de website van de tongriem kliniek is de nazorg goed weergegeven. Deze oefeningen dienen 2-3x per 24 uur uitgevoerd te worden.

Juridische aspect

Als verloskundige zijn wij wettelijk niet bevoegd om een frenulotomie (klieven van de tongriem) te verrichten. Verschillende verloskundigen van Een Goed Begin hebben zich geschoold in het klieven van de tongriem. Wij komen dit ‘probleem’ in de praktijk regelmatig tegen en klieven dus ook met regelmaat. Daardoor zijn we bekwaam, wat betekent dat wij deze ingreep wél kunnen uitvoeren. In onze ogen is het klieven een kleine ingreep met weinig risico’s en veel voordelen. Wij vinden het belangrijk dat het klieven van de tongriem van jullie kind thuis kan gebeuren en indien nodig op korte termijn. Wanneer het voor jullie niet goed voelt dat wij als verloskundigen dit doen, omdat het officieel niet binnen ons takenpakket valt, kunnen wij of de huisarts een verwijzing voor jullie regelen naar een KNO-arts of tongriemkliniek.

De kosten voor het klieven van de tongriem bij ons zijn € 75,00. Deze kosten worden echter maar zelden door de verzekeraar vergoed en zijn daardoor voor jullie eigen rekening.

In het ziekenhuis moet vaak een eigen bijdrage worden betaald.

Tongriem klinieken

Tongriem kliniek
Zij-ingang Heresingel 12a
Van Buijs tandartsen
9711 ES Groningen

Uitblinkers
Diamantlaan 174a
2332 GR Leiden

Staas & Bergmans
Schubertsingel 32
5216 XA ’s-Hertogenbosch