Schouderdystocie

‘In het ziekenhuis willen ze me inleiden bij 38 weken want ze denken dat hij te groot wordt als hij langer blijft zitten en dan zijn ze bang dat de schouders blijven vastzitten.’

De zwangere is een beetje onthutst. Ze was in het ziekenhuis vanwege iets anders en krijgt nu opeens een nieuw probleem.

Wanneer de schouders van een kind niet vlot geboren worden nadat het hoofdje geboren is kan het noodzakelijk zijn dat de verloskundige wat extra handelingen uitvoert om de baby naar buiten te helpen. Vastzittende schouders noemen we ‘schouderdystocie’.

Schouderdystocie kan diverse oorzaken hebben. PPPZ is de afkorting die gebruikt wordt om de oorzaken te benoemen.

De eerste P staat voor Pelvis, of te wel bekken. Een kind kan te groot zijn voor het bekken of het bekken kan te klein zijn voor het kind. 19^e eeuwse leerboeken over verloskunde staan vol met bekkenafwijkingen. Engelse ziekte kwam toen heel veel voor. Daardoor vervormde en vergroeide het bekken al op jonge leeftijd. Als een vrouw met Engelse ziekte dan zwanger werd was het een uitdaging voor de verloskundige hulpverlener.

Engelse ziekte zien we niet meer. Vitamine D gebrek wordt opgelost met goede voeding en Vit D gebruik wordt aangeraden, zeker in de wintermaanden wanneer we te weinig zonlicht hebben. Vit D is een vetoplosbare vitamine dus roomboter, vlees, volle zuivelprodukten en vette vis zijn goed om te eten.

De tweede P staat voor Passage. De passage die het kind door het bekken maakt, met de draaibewegingen die daarbij horen.  Je bekken is bewegelijk. Als een kind niet soepel draait is het een oude truc om de moeder te laten bewegen. Door de beweging van het bekken, bijvoorbeeld door even de trap op en af te lopen, krijgt de baby het zetje dat hij nodig heeft. In bed liggen vanwege een inleiding is dus helemaal niet handig om het probleem van schouderdystocie te voorkomen.

De derde P staat voor Passenger. De baby is de passagier die door het bekken gaat. Een gezonde baby heeft een goede spierspanning. Die is nodig voor een goede geboorte. Een baby die om wat voor reden dan ook slap is, wordt vaak zeer moeizaam geboren. Alsof we tandpasta uit de tube moeten trekken. De slapte van de baby is dan de oorzaak van de moeizame geboorte, niet het gevolg.

De Z tenslotte staat voor Zorgverlener.  Hoe vaak schouderdystocie voorkomt wordt zeer verschillend gerapporteerd. De cijfers variëren van 0,2% tot 3%.  Dat betekent dat de ene zorgverlener dus een situatie veel sneller als een probleem beschouwt dan de andere. Met andere woorden: wie als zorgverlener een schouderdystocie verwacht zal hem vaker krijgen dan iemand die ervan uitgaat dat schouderdystocie niet zo vaak voorkomt.

Is inleiden vanwege een vermeend groot kind nu aan te raden? Het wordt momenteel heel veel gedaan maar het heeft nogal wat consequenties.

• Je baby wordt gehaald voordat hij/zij er zelf aan toe is
• Inleiden betekent vaak een bevalling vol interventies. Meer behoefte aan pijnstilling, meer kans op kunstverlossing
• Vreemden die je bevalling overnemen waardoor je eigen inbreng ondersneeuwt
• De kans op een goede bevalling van een (groot) kind is groot. De natuur regelt het goed. Wanneer je bevalling spontaan begint heb je een grote kans op een normaal spontaan verloop, ook al is je baby 8+ pond. Kwaliteit van weeën is belangrijker dan gewicht van de baby.
• Iemand die al angstig is bevalt minder goed dan een vrouw die vol zelfvertrouwen aan de bevalling begint.
• Door het vele ingrijpen raken zorgverleners in ziekenhuizen steeds minder vertrouwd met een ‘normale baring’.
• Wanneer grote kinderen te vaak vroeg gehaald worden gaat het gemiddelde geboortegewicht naar beneden waardoor ‘te groot’ steeds vaker zal voorkomen met steeds meer ingrijpen tot gevolg.

Hoe lossen we een schouderdystocie nu op? Als verloskundige maak je het echt niet heel veel mee maar wanneer het optreedt moet je weten wat je moet doen want de tijd is beperkt.
We trainen allemaal elk jaar op ‘acute crisissituaties’. In de verloskunde zijn dat er vier.
Onverwachte stuitbevalling, heftige nabloeding, onverwacht slechte start van de baby en schouderdystocie.

Je hoopt het niet mee te maken maar als het je overkomt heb je een verloskundige naast je die weet hoe ze moet handelen.